Uitleg juridische termen

SmartAgreements biedt contracten in helder Nederlands. We proberen juridische poespas te vermijden, zodat jij snapt waar het over gaat. En de juridische begrippen waar we niet omheen kunnen? Die lichten we met liefde even voor je toe. Want wat heb je aan een juridisch document als je de inhoud niet begrijpt?

Aanbod / Aanbieding
Het aanbod is datgene wat de ene partij in een overeenkomst aanbiedt aan de andere partij. Dit kan een dienst zijn, bijvoorbeeld een IT-consultancytraject, maar ook een product (zoals 1500 opblaaskrokodillen - om maar iets te noemen).

Aansprakelijkheid
Aansprakelijkheid is de verplichting om de nadelige gevolgen van een bepaalde gebeurtenis te dragen.

Concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst
Een concurrentiebeding is een afspraak tussen werkgever en werknemer, opgenomen in de arbeidsovereenkomst. De werknemer mag volgens dit concurrentiebeding een bepaalde periode na uitdiensttreding niet werken voor of in opdracht van de concurrent van de werkgever. De duur van de periode hangt af van het soort arbeidsovereenkomst: van een jaar bij een tijdelijk contract tot twee jaar bij een vast contract.

Eenzijdig / Wederkerig
Bij het opstellen van een geheimhoudingsovereenkomst, kun je kiezen voor een eenzijdige of wederkerige NDA. Bij een eenzijdige NDA heeft één van de partijen de verplichting om informatie geheim te houden. Bij een wederkerige NDA, ook wel tweezijdige NDA genoemd, zijn beide partijen tegenover elkaar verplicht informatie geheim te houden.

Finale kwijting
Ook wel kwijtingsbepaling, deze wordt vaak opgenomen in een vaststellingsovereenkomst. Deze kwijting houdt in dat werkgever en werknemer, na het betalen van alle afgesproken bedragen, niets meer van elkaar te eisen hebben.

Hoofdelijk aansprakelijk
Als je hoofdelijk aansprakelijk bent, houdt dit in dat je gedwongen kan worden om een verplichting na te komen. Sterker nog: je kunt gedwongen worden de gehele verplichting na te komen, terwijl er misschien nog andere partijen in het spel zijn.

Ingebrekestelling
Er is al een aantal schriftelijke betalingsherinneringen (aanmaningen) verstuurd, maar de betaling blijft uit. Tijd voor een ingebrekestelling: de laatste schriftelijke aanmaning (betalingsherinnering). Hierin wordt een (redelijke) termijn gesteld, waarbinnen de ontvanger de betaling moet voldoen. Dit is echt de laatste kans.

In verzuim
Komt iemand de afspraken zoals die in de overeenkomst staan niet na? Dan is deze persoon in verzuim. Natuurlijk is er een redelijke termijn gesteld om de afspraken na te kunnen komen, het moet tenslotte wel leuk blijven. Verzuimen kunnen beide partijen het beste voorkomen, want de gevolgen kunnen vervelend zijn; van een vordering tot nakoming bij de rechter tot het ontbinden van de overeenkomst.

Jurisprudentie
Jurisprudentie is het geheel van uitspraken van rechters en vormt een richtlijn voor volgende, soortgelijke rechtszaken. Het is daarmee een aanknopingspunt voor rechters en het helpt rechtsgeleerden en mensen uit de rechtspraktijk hun juridische mening over een bepaald onderwerp te vormen.

Leninggever & Leningnemer
De woorden zeggen het eigenlijk al: een leninggever geeft de lening, de leningnemer neemt deze aan. Een leninggever leent geld uit aan de leningnemer. De woorden lijken nogal op elkaar, dus even dubbel checken kan nooit kwaad.

Nalatigheid
Wanneer je een verplichting niet nakomt, ben je nalatig. Kom je thuis een ‘verplichting’ niet na (je hebt weer de vuilniszak niet weggegooid) dan ben je ook nalatig, maar levert je dit doorgaans slechts een boze blik op. Kom je een contractueel vastgelegde betalingsverplichting niet na, dan ben je (juridisch gezien) nalatig en kan dit grote gevolgen hebben.

Natuurlijk persoon en Rechtspersoon
Een natuurlijk persoon is een ‘echt’ persoon: zoals jijzelf. Als we het hebben over een rechtspersoon, dan gaat het over een organisatie die verplichtingen aangaat.

Nietig
Nietig betekent (in juridische context) ongeldig. Het ‘nietig’ verklaren van een rechtshandeling (of een deel ervan) betekent dus: het ongeldig verklaren van die rechtshandeling (of dat deel). Eigenlijk wordt er gezegd: deze handeling - of dit onderdeel ervan - heeft nooit plaatsgevonden (de gemiddelde goocheltruc is er niets bij). Het ‘nietig verklaren’ heeft dan ook geen juridische gevolgen.

Onrechtmatige daad
Dit komt simpel gezegd neer op dat je een norm schendt; je handelt op onbehoorlijke wijze of je doet iets dat in strijd is met een wettelijke plichten. Als je daarbij schade veroorzaakt, dan ben jij aansprakelijk voor die schade.

Opdrachtgever & Opdrachtnemer
De opdrachtgever geeft een opdracht aan een opdrachtnemer. De opdrachtnemer neemt de opdracht aan. Het is geen hogere wiskunde, maar een kwestie van goed lezen.

Opeisingsgronden
Heb je een lening verstrekt, dan zijn er situaties waarin je deze weer mag intrekken. Bijvoorbeeld wanneer de andere partij zijn terugbetalingsverplichting niet nakomt of failliet gaat (simpel gezegd: wanneer de andere partij niet aflost of niet af kan lossen). Let op! Om een lening in te trekken moet je aan bepaalde eisen voldoen.

Overeenkomst
Een overeenkomst is een schriftelijke of mondelinge afspraak tussen twee of meer partijen, of dit nu de schriftelijke geldleningsovereenkomst tussen jou en je baas is of de mondelinge afspraken met de buurman over jullie gedeelde stukje voortuin. Een schriftelijke overeenkomst hoeft geen groots en ingewikkeld document te zijn; ook een mail of ondertekende offerte is een overeenkomst. Let op: bij iedere overeenkomst, mondeling of schriftelijk, horen rechten en plichten.

Overmacht
We hebben het over overmacht wanneer je een verbintenis of verplichting niet kunt nakomen buiten jouw toedoen om. In andere woorden, wanneer het niet jouw schuld is dat je een gemaakte afspraak niet kunt nakomen.

Rechtsgeldig
Volgens de wet geldig of van kracht, aldus Van Dale. Bijvoorbeeld: jouw mondelinge afspraak met de buurman om de kosten van de nieuwe schutting te delen, is gemaakt op een manier die voor de wet geldig is. Jullie afspraak is rechtsgeldig en zowel jij als jouw buurman moeten zich eraan houden.

Rechtsgevolg
Het gevolg van de rechtshandeling die gedaan is. Bijvoorbeeld: je ondertekende de koopovereenkomst van jouw nieuwe stulpje. Het rechtsgevolg hiervan is het ontstaan van de overeenkomst. Een overeenkomst waaruit verplichtingen voortvloeien.

Rechtshandeling
De handeling die jij (als natuurlijk persoon of rechtspersoon) uitvoert met als doel een zogenaamd rechtsgevolg tot stand te brengen. Bijvoorbeeld: het ondertekenen van een koopovereenkomst.

Relatiebeding in de arbeidsovereenkomst
Een relatiebeding is een afspraak tussen werknemer en werkgever over het werken bij of in opdracht van zakelijke relaties van de werkgever, nadat de werknemer uit dienst is. Bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd betekent dit dat wanneer de werknemer uit dienst is gegaan, hij het eerste jaar niet aan de slag mag bij of voor zakelijke relaties van de (ex-)werkgever (bijvoorbeeld een klant van de ex-werkgever). Bij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd geldt een termijn van één of twee jaar na de uitdiensttreding.

Tekortkoming in de nakoming
Houdt een van de partijen zich niet volledig aan de gemaakte afspraken, dan heet dit in de juridische wereld een ‘tekortkoming in de nakoming’ (ook wel: wanprestatie). Bijvoorbeeld: jij huurt 100 stoelen voor jouw trouwplechtigheid, maar op de grote dag levert het verhuurbedrijf er maar 75. Jij baalt, en terecht: tante Thea moet de hele ceremonie blijven staan. In dit geval levert het verhuurbedrijf een wanprestatie. Ze komen tekort in de nakoming van de gemaakte afspraak.

Vaste arbeidsomvang
Na een contractperiode van (minimaal) 12 maanden, is een werkgever verplicht om de werknemer een contract aan te bieden voor het aantal uren dat hij in de 12 voorgaande maanden gemiddeld heeft gewerkt.

Vaststellingsovereenkomst
In een vaststellingsovereenkomst staan afspraken over het beëindigen van het dienstverband.

Verborgen gebreken
Je weet dat er iets mis is (een gebrek), maar meldt dit niet. De andere partij kan dit gebrek bij oplevering niet zo één-twee-drie ontdekken en komt er op een later moment pas achter. Dit noemen we een verborgen gebrek: jij hebt het verborgen voor de andere partij door het niet te noemen.

Vernietigbaarheid
Vernietigbaar betekent dat een rechtshandeling vernietigd mag worden. Oftewel: ongedaan kan worden gemaakt. Na het ongedaan maken heeft de rechtshandeling (juridisch gezien) nooit bestaan. Een rechtshandeling kan vernietigbaar zijn wanneer deze zeer nadelig is voor (één van) de betrokken partijen. Bijvoorbeeld in het geval van een geestelijke stoornis bij een van de partijen of wanneer er bedrog heeft plaatsgevonden.

Verstoorde arbeidsrelatie
Een verstoorde arbeidsrelatie betekent dat de werknemer wel geschikt is om zijn werk te doen, maar dat de relatie tussen werkgever en werknemer op één of andere manier zodanig verstoord is dat het voor allebei de partijen beter is om het dienstverband te stoppen.

Vertegenwoordiger
De vertegenwoordiger, zoals genoemd in de geldleningsovereenkomst, is de persoon die een organisatie of bedrijf officieel vertegenwoordigt op juridisch vlak. Deze persoon is bevoegd contracten en andere officiële documenten te ondertekenen.

Vrijwaring (bij aansprakelijkheid)
Iemand afschermen tegen bepaalde kosten en risico’s, oftewel, tegen aansprakelijkheid. Iemand is niet aansprakelijk voor schade van een derde partij als hij gevrijwaard is.